Fundacja Humanitarna Gazy: Dystopijna Maszyna Śmierci
W filmie science fiction Ucieczka Logana z 1976 roku, opartym na powieści z 1967 roku autorstwa Williama F. Nolana i George’a Claytona Johnsona, dystopijne społeczeństwo narzuca rytuał zwany „Karuzelą”, w którym obywatele po osiągnięciu 30. roku życia są zmuszani do udziału w publicznym widowisku, które obiecuje odnowę, ale przynosi śmierć. Ten mechanizm utrzymuje równowagę społeczną, eliminując starszych, by zrobić miejsce dla młodych, pod płaszczykiem iluzji wyboru i zbawienia. W przerażającej paralelii, Fundacja Humanitarna Gazy (GHF), założona w lutym 2025 roku w celu dystrybucji pomocy w Gazie, może być uznana za współczesny odpowiednik Karuzeli – system, który pod pozorem pomocy humanitarnej naraża Palestyńczyków na śmiertelną próbę, zmuszając ich do niebezpiecznej gry o przetrwanie, jednocześnie służąc szerszym celom politycznym i militarnym. Niniejszy esej analizuje działalność GHF przez pryzmat Ucieczki Logana, wskazując analogie między jej modelem dystrybucji pomocy a dystopijną Karuzelą, podkreślając militaryzację pomocy, dehumanizację odbiorców oraz systemową kontrolę, którą umożliwia.
W Ucieczce Logana Karuzela jest przedstawiana jako dobrowolny akt odnowy, szansa dla obywateli na wzniesienie się do wyższego stanu istnienia. Prawda jest jednak ponura: uczestnicy są unicestwiani, a ich śmierć zapewnia alokację zasobów dla pozostałej populacji. Podobnie GHF, wspierana przez rządy USA i Izraela, przedstawia się jako humanitarna linia życia, twierdząc, że dostarcza pomoc bezpośrednio cywilom w Gazie, omijając ingerencję Hamasu. Chwali się dostarczeniem ponad 52 milionów posiłków w ciągu pięciu tygodni, przedstawiając swoją pracę jako rozwiązanie dla warunków głodu w Gazie po izraelskiej blokadzie. Jednak, podobnie jak Karuzela, ta obietnica skrywa mroczniejszą rzeczywistość. System dystrybucji pomocy GHF, działający od końca maja 2025 roku, został potępiony przez ponad 170 organizacji pozarządowych, w tym Oxfam i Save the Children, jako „niebędący odpowiedzią humanitarną”, lecz mechanizm zagrażający życiu.
Model GHF wymaga od Palestyńczyków pokonywania długich dystansów przez zmilitaryzowane strefy, aby dotrzeć do kilku silnie strzeżonych punktów dystrybucji, często pod ostrzałem izraelskich sił lub prywatnych kontraktorów. Raporty wskazują, że ponad 613 Palestyńczyków zginęło, a ponad 4200 zostało rannych podczas poszukiwania pomocy w tych punktach, co skłoniło ocalałych do nazywania ich „pułapkami śmierci” zamiast centrami pomocy. To przypomina fałszywą nadzieję Karuzeli, gdzie uczestnicy są zwabiani perspektywą odnowy, by stawić czoła zagładzie. Pomoc GHF, choć pozornie ratująca życie, staje się śmiertelną przynętą, zmuszając mieszkańców Gazy do desperackiego wyboru: głodować lub ryzykować śmierć, by zdobyć skąpe racje żywnościowe.
W Ucieczce Logana Karuzela to ściśle kontrolowane widowisko, zaaranżowane przez władze miasta w celu utrzymania porządku i posłuszeństwa. Dystrybucja pomocy GHF działa podobnie pod ścisłym nadzorem militarnym, z izraelskimi siłami i prywatnymi kontraktorami bezpieczeństwa z USA, takimi jak Safe Reach Solutions, zabezpieczającymi punkty dystrybucji. Ta militaryzacja narusza podstawowe zasady humanitarne – neutralność, bezstronność i niezależność – jak zauważyły ONZ oraz organizacje takie jak Amnesty International. Koordynacja GHF z izraelskimi władzami, które kontrolują granice Gazy i przepływ pomocy, przekształca pomoc humanitarną w narzędzie strategii militarnej, podobnie jak Karuzela służy kontroli populacji w dystopijnym reżimie.
Scentralizowane centra dystrybucji GHF – cztery punkty w południowej i centralnej Gazie – odzwierciedlają pojedynczą, kontrolowaną arenę Karuzeli. Te centra, otoczone drutem kolczastym i punktami obserwacyjnymi, są zaprojektowane tak, by skupiać Palestyńczyków w ograniczonych, zmilitaryzowanych enklawach, ułatwiając nadzór i kontrolę. Krytycy, w tym Lekarze Bez Granic, opisują system jako „rzeź przebraną za pomoc”, z chaotycznymi dystrybucjami, gdzie tysiące ludzi walczą o ograniczone zapasy, co często prowadzi do masowych ofiar. Ta konfiguracja przypomina zaaranżowany chaos Karuzeli, gdzie desperacja tłumu napędza widowisko, maskując systemową przemoc.
Ponadto działania GHF są zgodne z szerszymi celami Izraela, które niektóre grupy humanitarne oskarżają o dążenie do wysiedlenia Palestyńczyków. Ograniczając pomoc do południowej Gazy i zmuszając mieszkańców północy do podejmowania niebezpiecznych podróży, GHF pogłębia wysiedlenia, podobnie jak Karuzela eliminuje nadwyżkę populacji, by utrzymać społeczny „równowagę”. ONZ potępiła ten model jako „dehumanizujący”, wskazując, że nie odpowiada on powszechnym potrzebom Gazy, podobnie jak Karuzela przedkłada stabilność systemu nad życie jednostek.
W Ucieczce Logana uczestnicy Karuzeli są pozbawieni człowieczeństwa, sprowadzeni do bezimiennych bytów w rytuale, który uznaje ich życie za zbędne. Podobnie system pomocy GHF dehumanizuje Palestyńczyków, traktując ich jako zagrożenie, a nie jednostki z godnością. Były kontraktor GHF relacjonował kulturę, w której strażnicy określali mieszkańców Gazy jako „hordy zombie”, strzelając do tłumów ostrą amunicją, granatami ogłuszającymi i gazem pieprzowym. Ten język i zachowanie odzwierciedlają obojętność egzekutorów w Ucieczce Logana, którzy postrzegają uczestników Karuzeli jako zwykłe trybiki w maszynie.
Proces dystrybucji GHF dodatkowo potęguje tę dehumanizację. Palestyńczycy, w tym kobiety, dzieci i osoby starsze, muszą przemierzać kilometry, by dotrzeć do punktów dystrybucji, gdzie spotykają się z przemocą i chaosem. Wysiedlona matka, Samah Hamdan, opisała, jak przeszła dziewięć mil, by zebrać rozlaną makaron, podkreślając upokorzenie tego procesu. Podobnie jak uczestnicy Karuzeli, zmuszani do występu w walce o przetrwanie, mieszkańcy Gazy są zmuszani do poniżającego widowiska, ryzykując życie dla resztek jedzenia. Wysoki Komisarz ONZ ds. Praw Człowieka, Volker Türk, nazwał ten system „niewybaczalnym”, wskazując na jego naruszenie prawa międzynarodowego przez narażanie cywilów na niebezpieczeństwo.
Karuzela w Ucieczce Logana to nie tylko narzędzie kontroli populacji, ale także symbol władzy reżimu nad życiem i śmiercią. GHF również służy jako narzędzie władzy, umożliwiając Izraelowi i jego amerykańskim sojusznikom przekształcenie krajobrazu humanitarnego Gazy. Marginalizując uznane organizacje pomocowe, takie jak UNRWA i Światowy Program Żywnościowy, GHF podważa dekady infrastruktury humanitarnej, zastępując ją upolitycznionym, zmilitaryzowanym modelem. To odzwierciedla wymazanie indywidualnej sprawczości przez dystopijny reżim, który wymusza posłuszeństwo wobec jednego, kontrolowanego systemu.
Kierownictwo GHF, w tym postacie takie jak pastor Johnnie Moore, doradca Trumpa z powiązaniami z ewangelikalnymi i pro-izraelskimi agendami, wzmacnia jej polityczne ukierunkowanie. Nominacja Moore’a, po rezygnacji Jake’a Wooda z powodu obaw o neutralność, oznacza przejście w stronę jawnej upolitycznienia, podobnie jak ideologiczne fundamenty reżimu w Ucieczce Logana. Nieprzejrzyste finansowanie GHF i brak transparentności dodatkowo odzwierciedlają tajne machinacje dystopijnego miasta, gdzie prawda jest ukrywana, by utrzymać kontrolę.
Fundacja Humanitarna Gazy, podobnie jak Karuzela w Ucieczce Logana, to maszyna śmierci ukryta pod płaszczykiem dobroczynności, ale zakorzeniona w kontroli i przemocy. Jej zmilitaryzowany system dystrybucji pomocy zmusza Palestyńczyków do śmiertelnego rytuału, gdzie obietnica przetrwania jest przyćmiona ryzykiem śmierci. Dehumanizując odbiorców, centralizując kontrolę i służąc celom politycznym, GHF przekształca pomoc humanitarną w dystopijne widowisko, podważając zasady, które twierdzi, że wspiera. Gdy ponad 170 organizacji pozarządowych i ONZ domagają się jej demontażu, analogia do Karuzeli podkreśla pilną potrzebę przywrócenia autentycznych systemów humanitarnych, które stawiają na pierwszym miejscu godność, bezstronność i życie. Tak jak bohaterowie Ucieczki Logana próbują uciec przed swoim opresyjnym systemem, mieszkańcy Gazy zasługują na drogę do przetrwania wolną od niebezpieczeństw tej dystopijnej maszyny śmierci.